Φοινικική γραφή και γεωμετρική τέχνη

Σήμερα ήταν μια μεγάλη μέρα για τον Αριστόδικο. Σήμερα ήταν η μέρα που θα άρχιζε να μαθαίνει ανάγνωση και γραφή. Τόσες φορές είχε δει τον πατέρα του να γράφει διάφορες λέξεις πάνω στα πήλινα αγγεία που κατασκεύαζε και νευρίαζε που δεν μπορούσε να τις διαβάσει. Όμως από εδώ και πέρα θα μπορούσε.

Έφτασε μπροστά στο σπίτι του δασκάλου. Ήταν ένα μικρό και απλό κτίσμα, με πέτρινα θεμέλια. Ο Αριστόδικος πήρε μια βαθιά ανάσα και χτύπησε την πόρτα. Ο δάσκαλος του άνοιξε και του συστήθηκε. Στη συνέχεια τον οδήγησε στο δωμάτιο μελέτης. Αφού κάθισαν άρχισε να του εξηγεί:

– Στόχος μας, Αριστόδικε, είναι να μάθουμε το φοινικικό αλφάβητο. Λέγεται έτσι γιατί το ίδιο αλφάβητο χρησιμοποιεί και ένας άλλος λαός, οι Φοίνικες, από τους οποίους το πήραμε και προσθέσαμε τα φωνήεντα τα οποία και θα μάθουμε, σαν πρώτο μάθημα. Λοιπόν, τα φωνήεντα είναι τα εξής…

Ο Αριστόδικος ρουφούσε κάθε λέξη που έβγαινε από το στόμα του δασκάλου. Έμαθε σε μια μέρα να γράφει όλα τα φωνήεντα αλλά και κάποιες λέξεις, τις οποίες ο δάσκαλος του τόνισε να τις γράφει από τα δεξιά προς τα αριστερά και μάλιστα χωρίς κενά. Όλες αυτές οι γνώσεις του είχαν εξάψει το ενδιαφέρον.

Κάποτε το μάθημα τελείωσε. Ο Αριστόδικος ευχαρίστησε τον δάσκαλο και του είπε ότι ήταν πιο εύκολο το αλφάβητο απ΄ ό,τι περίμενε. Ο δάσκαλος αποκρίθηκε:

– Βέβαια, το αλφάβητο πλέον είναι κατανοητό. Ο παλιός τρόπος γραφής, τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες πριν την κάθοδο των Δωριέων, ήταν πολύ δύσκολος. Κι έτσι η παλιά γραφή έφτασε σε ένα τέλος, όπως και η μυκηναϊκή τέχνη. Αλλά περισσότερα θα πούμε στο αυριανό μάθημα, Αριστόδικε. Έχε γεια και να προσέχεις.

Ενθουσιασμένος από το μάθημα ο Αριστόδικος, σκεφτόταν σε όλη τη διαδρομή αυτά που είχε μάθει. Βρήκε τον πατέρα του στο σπίτι, απορροφημένο να σκαλίζει τρίγωνα και κύκλους πάνω σε έναν αμφορέα. Όποιο αγγείο και να έφτιαχνε ο πατέρας του είχε πάνω τέτοιων ειδών γεωμετρικά σχήματα. Γι΄ αυτό άλλωστε η τέχνη αυτή ονομάστηκε γεωμετρική.

– Α, ήρθες αγόρι μου. Δεν σε πρόσεξα γιατί έπρεπε να τελειώσω αυτόν τον αμφορέα, υποδέχτηκε το Αριστόδικο ο πατέρας του. Δέκα τέτοιους πρέπει να τελειώσω μέχρι μεθαύριο και να τους παραδώσω σε έναν έμπορο, για να μεταφέρει λάδι. Όλη τη Μεσόγειο θα διασχίσει αυτό το αγγείο που βλέπεις. Οι δουλειές ευτυχώς πάνε όλο και καλύτερα. Βλέπεις οι Έλληνες άρχισαν να ασχολούνται ξανά με τα θαλασσινά ταξίδια και το εμπόριο οπότε χρειάζονται αγγεία και διάφορα άλλα σκεύη μεταφοράς. Βέβαια τα αγγεία είναι πλέον απαραίτητα όχι μόνο για τα ταξίδια αλλά για κάθε σπίτι. Αχ, πάλι άρχισα να μιλάω για τη δουλειά ενώ εσύ μόλις γύρισες από τον δάσκαλο. Για πες, πώς τα πήγες στο πρώτο σου μάθημα; Πώς σου φάνηκε ο δάσκαλος;

Ο Αριστόδικος άρχισε να αφηγείται το μάθημα με λεπτομέρειες. Ο πατέρας άκουγε με προσοχή. Όταν ο γιος του τελείωσε την αφήγηση, εκείνος περήφανα είπε:

– Μπράβο, γιε μου. Έμαθες πολλά σήμερα. Έλα τώρα μέσα, σου έχω μια έκπληξη.

Πατέρας και γιος μεταφέρθηκαν στο μέσα δωμάτιο. Εκεί στη γωνία βρισκόταν ένα καινούριο γραφείο, σκαλισμένο με μεγάλη λεπτομέρεια και πάνω του ένα μικρό ξύλινο αγαλματίδιο.

– Εδώ θα είναι ο χώρος της μελέτης σου. Εδώ μπορείς να γράφεις και να διαβάζεις με ησυχία, χωρίς να σε ενοχλεί κανένας. Α, και το άγαλμα εγώ το έφτιαξα. Είναι η θεά Αθηνά, η θεά της σοφίας. Βέβαια το έφτιαξα από ξύλο και το ξύλο χαλάει εύκολα, αλλά μην ανησυχείς. Μόλις βρω χρόνο θα σου φτιάξω ένα αγαλματίδιο από μέταλλο, που είναι το πιο γερό υλικό. Λοιπόν, σου αρέσει;

Ο Αριστόδικος αγκάλιασε με ευγνωμοσύνη τον πατέρα του και κάθισε στο καινούριο του γραφείο, για να εξασκηθεί στη γραφή, σχεδιάζοντας τα φωνήεντα που είχε μάθει εκείνη την ίδια μέρα. Και ο πατέρας άφησε το γιο του να μελετήσει ανενόχλητος. Άλλωστε κι ο ίδιος είχε πολύ δουλειά ακόμα. Με προσοχή άρχισε να σχεδιάζει ένα τρίγωνο πάνω στο επόμενο αγγείο.

Αλ. Σαββόπουλος

Στην παρακάτω παρουσίαση μπορείς να δεις πληροφορίες  που αφορούν στην τέχνη και τη γραφή των Ελλήνων της Γεωμετρικής Εποχής.