Ο ΠΑΥΛΟΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ: Τι του απεκάλυψε ο Κύριος (1)

Στυλιανού Γ. Παπαδόπουλου, Ομότιμου Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Η κλήση του Παύλου

Το σχέδιο του Θεού για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους είναι και κατανοείται ως μυστήριο, η εξήγηση του οποίου προβλημάτιζε και προβληματίζει τον άνθρωπο. Ιδίως τον άνθρωπο που εισέρχεται στην πορεία του σχεδίου αυτού, που βιώνει δηλαδή προσωπικά το θέλημα του Θεού. Έτσι, φαίνεται περίεργο που ο Θεός επέλεξε ν’ αναδείξει σε σκεύος, όργανο εκλεκτό, έναν Εβραίο θεολόγο της διασποράς, για να κηρύξει τον Χριστό στα Έθνη. Ο Σαούλ, μάλιστα, ο Παύλος, υπήρξε ακόμα και «ζηλωτής», αυστηρός Εβραίος, με θαυμαστή δράση σκληρού διώκτη των μελών της Εκκλησίας, όπως ομολογεί ο ίδιος: «…καθ’ υπερβολήν εδίωκον την Εκκλησίαν του Θεού και επόρθουν αυτήν. Και προέκοπτον εν τω Ιουδαϊσμώ…περισσοτέρως ζηλωτής υπάρχων των πατρικών παραδόσεων» (Γαλ. 1,13-14).

Τρία έτη προετοίμαζε ο Ιησούς Χριστός τους δώδεκα Μαθητές και μαζί τους ένα ευρύτερο κύκλο μαθητών για την συνέχιση του έργου του. Οι Μαθητές άκουσαν την διδασκαλία του, τον είδανε να θαυματουργεί, παρακολούθησαν το πάθος του, τον αναγνώρισαν αναστημένο. Προπαντός, δεχθήκανε το υπεσχημένο άγιο Πνεύμα κατά την Πεντηκοστή, για να κατανοήσουνε όσα τούς είχε ειπεί, για να τους οδηγεί (αποκαλύπτει) «εις πάσαν την αλήθειαν» και να τους ενθαρρύνει στο έργο τους ως διαδόχων και συνεχιστών του:

«Ο Παράκλητος, το Πνεύμα το άγιον, ο πέμψει ο Πατήρ εν τω ονόματι μου, εκείνος ημάς διδάξει πάντα και υπομνήσει υμάς πάντα α είπον υμίν (Ιωάν. 14,26).

«Όταν έλθη εκείνος, το Πνεύμα της αληθείας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν. 16,13).

Ο προορισμένος για τα Έθνη κήρυκας, όμως, για την κατ’ εξοχήν εξακτίνωση της Εκκλησίας στα Έθνη, έξω από τον Ιουδαϊσμό της Παλαιστίνης και της διασποράς, προετοιμάσθηκε για το έργο του τελείως διαφορετικά. «πορεύου (= του είπε ο ίδιος ο Κύριος), ότι εγώ εις έθνη μακράν εξαποστελώ σε» (Πράξ. 22,21).

Και της προετοιμασίας προηγήθηκε με καταιγιστικό τυφλωτικό φως πρόσκληση, περί το 34/37 (;), ενώ έφιππος και με στρατιωτικό σώμα βάδιζε προς την Δαμασκό με σκοπό την σύλληψη χριστιανών. Τότε, «εξαίφνης», άστραψε πάνω του ισχυρό φως από τον ουρανό κι έπεσε στο έδαφος τυφλός (Πράξ. 9,3· 22,6). Συγχρόνως, άκουσε την φωνή του Κυρίου: «Σαούλ Σαούλ, τί με διώκεις;».

Έκπληκτος και τυφλωμένος ερώτησε για την προέλευση της φωνής και πήρε την απάντηση:

«εγώ ειμι Ιησούς ο Ναζωραίος, ον συ διώκεις» (Πράξ. 9,4-5· 22,7-8).

Από την φοβερή αυτή στιγμή ο Σαούλ παραδόθηκε στο Μυστήριο του Χριστού και ας μην το κατανοούσε. Πήρε αποφασιστικά τον δρόμο που θα τον οδηγούσε στον θεόπτη Παύλο, τον Απόστολο των Εθνών (οι Εβραίοι, της διασποράς ιδιαίτερα, ως Ρωμαίοι πολίτες, λάμβαναν και άλλο όνομα για τις ρωμαϊκές μόνο αρχές).

Η παράδοση του Σαούλ στο μυστήριο του Χριστού δηλώθηκε με την χωρίς δισταγμό ερώτηση του: «Τί ποιήσω, Κύριε;» (Πράξ. 22,10). Υπενθυμίζει την παράδοση στο ίδιο μυστήριο της παρθένου Μαριάμ την ώρα του Ευαγγελισμού («ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου»: Λουκ. 1,38). Δέχθηκε την εντολή του Κυρίου να φθάσει «χειραγωγούμενος» στην Δαμασκό κι εκεί να του λεχθεί ό,τι από τον Θεό έχει ορισθεί να πράξει. Παράλληλα, όργανο του μυστηρίου του Χριστού επιλέχθηκε ο καλός χριστιανός της Δαμασκού Ανανίας, που σε όραμα έλαβε εντολή να επισκεφθεί τον Παύλο, να του αποδώσει την όραση και να τον βεβαιώσει ότι θα πληρωθεί Πνεύματος Αγίου, θα βαπτισθεί και θα γνωρίσει το θείο θέλημα.

«Είπε δε προς αυτόν (= τον Ανανία) ο Κύριος· πορεύου, ότι (= ο Σαούλ) σκεύος εκλογής μοι έστιν ούτος του βαστάσαι το όνομά μου ενώπιον εθνών… Εγώ γαρ υποδείξω αυτώ όσα δει αυτόν υπέρ του ονόματός μου παθείν… Απήλθε δε Ανανίας… και επιθείς επ’ αυτόν τας χείρας είπε· Σαούλ αδελφέ, ο Κύριος απέσταλκέ με, Ιησούς ο οφθείς σοι εν τη οδώ ή ήρχου, όπως αναβλέψης και πλησθής Πνεύματος άγιου… και αναστάς (= ο Σαούλ) εβαπτίσθη…»(Πράξ. 9,15-18).«Ο δε (= Ανανίας) είπε· ο Θεός των πατέρων ημών προεχειρήσατό σε γνώναι το θέλημα αυτού και ιδείν τον δίκαιον και ακούσαι φωνήν εκ του στόματος αυτού, ότι έση μάρτυς αυτώ προς πάντας ανθρώπους ων εώρακας και ήκουσας» (Πράξ. 22,14-15). Η αποστολή του Ανανία αποτελεί το πρώτο στάδιο προετοιμασίας του Αποστόλου των Εθνών, την ενημέρωσή του για το μυστήριο του Χριστού: ότι ο Κύριος θα του υποδείξει τί θα του συμβεί, ότι θα δεχθεί το άγιο Πνεύμα, ότι θα γνωρίσει εκείνον που εκπλήρωσε το θείο θέλημα (= τον Χριστό) και θ’ ακούσει από το ίδιο του το στόμα ό,τι αφορά στην άποστολή του. Τότε ο Σαούλ βαπτίσθηκε· ήταν έτοιμος να δεχθεί το άγιο Πνεύμα, που του αποκάλυψε τον άγνωστό του Ιησού Χριστό. Με το «ηυδόκησεν ο Θεός… διά της χάριτος αυτού αποκαλύψαι τον Υιόν αυτού εν εμοί, ίνα ευαγγελίζωμαι αυτόν εν τοις έθνεσι» (Γαλ. 1,15-16), «ημίν δε απεκάλυψεν ο Θεός διά του Πνεύματος· το γαρ Πνεύμα πάντα ερευνά» (Α’ Κορ. 2,10).

Η ενέργεια του αγίου Πνεύματος (και δη η αποκαλυπτική) στον Σαούλ κατέστη δυνατή, όταν με το βάπτισμα μεταστοιχειώθηκε ο ίδιος σε ναό, στον οποίο «κατοίκησε» το άγιο Πνεύμα. Ο Παύλος δεν εκστασιάσθηκε, δεν είχε την διαδικασία της εκστάσεως, της εξόδου από τον εαυτό του, όπως την εννοεί π.χ. ο Πλάτωνας και δη ο Πλωτίνος (Εννεάδες Γ 8 και ΣΤ’ 7, 9). Ο Παύλος δύο φορές χρησιμοποιεί την λέξη «έκστασις» (Πράξ. 11,5′ 22,17), για να δηλώσει ότι εν εγρηγόρσει είδε το όραμα· όχι ότι εξήλθε του κακού εαυτού του χάριν υψηλότερης εμπειρίας. Όλες οι πνευματικές διεργασίες και η αποκάλυψη συντελούνται εντός του, εντός του ανθρώπου, όσο η καρδία ελευθερώνεται από το σκότος της αμαρτίας (Ρωμ. 1,21).«Ουκ οίδατε ότι ναός Θεού εστε και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν ημίν;» (Α Κορ. 3,16 και 6,19). Και η ιδία η πίστη στον Χριστό ως Θεό (Κύριον) και Σωτήρα είναι αποτέλεσμα ενεργείας του αγίου Πνεύματος. Το γεγονός της αποκαλύψεως στον άνθρωπο και της πίστεώς του βρίσκονται σε σχέση αιτίου και αιτιατού, αλλά και σε πλήρη αλληλοεξάρτηση. Γι’ αυτό η ομολογία (πίστη) ότι ο Ιησούς είναι ο Κύριος (δηλαδή Θεός) είναι αποτέλεσμα ενέργειας του αγίου Πνεύματος. «Ουδείς δύναται ειπείν Κύριος Ιησούς ει μη εν Πνεύματι αγίω» (Α Κορ. 12,3).

Συνεχίζεται…