Το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα
1 Ιουλίου 2014
Σε διεθνές επίπεδο διακρίνουμε δύο είδη δικαίου, που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πρόκειται για το «Διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» ή «Δίκαιο προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου» και το «Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο» ή «Δίκαιο του Πολέμου»[1]. Το πρώτο εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση, ενώ το δεύτερο αφορά τη διάρκεια ενόπλων συρράξεων.
Συνεχίζουμε τη δημοσίευση με τη μορφή σειράς άρθρων της εργασίας “ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΠΟΔΟΧΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ” του θεολόγου Παναγιώτη Πολυχρονόπουλου.
Το Δίκαιο του Πολέμου, το οποίο θεμελιώνεται στις διεθνείς συμβάσεις και στο εθιμικό διεθνές δίκαιο, έχει σκοπό να προστατεύσει τους αμάχους, τα πρόσωπα, δηλαδή, τα οποία δεν εμπλέκονται άμεσα στις εχθροπραξίες, καθώς και εκείνους οι οποίοι λόγω τραυματισμού ή άλλων αιτίων κατέστησαν άμαχοι. Επιπλέον αποβλέπει στον περιορισμό των μέσων και των μεθόδων διεξαγωγής του πολέμου, ισχύει δε για κάθε ένοπλη σύγκρουση, είτε είναι διεθνής και αφορά διακρατικές συγκρούσεις, είτε πρόκειται για εμφύλια σύρραξη καθώς και για την περίπτωση στρατιωτικής κατοχής μιας περιοχής συνεπεία των ανωτέρω πολεμικών ενεργειών. Ορισμένες σοβαρές παραβιάσεις του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου ορίζονται ως εγκλήματα πολέμου. Στις περιπτώσεις αυτές κατά τις οποίες τα άτομα φέρουν προσωπική ευθύνη, τα κράτη οφείλουν να εξασφαλίζουν την προσαγωγή των εικαζομένων υπευθύνων ενώπιον της δικαιοσύνης, εθνικής ή διεθνούς δικαιοδοσίας (Διεθνές ποινικό δικαστήριο). [2]
Τα σημαντικότερα κείμενα επί των οποίων στηρίζεται σήμερα το Δίκαιο προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου αλλά και το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, οι πλέον καινοτόμοι κλάδοι του διεθνούς δικαίου[3], είναι τα εξής: α) Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (1948). Αν και αποτελεί δήλωση αρχών και ως διακήρυξη δεν είναι από μόνη της δεσμευτική ως προς την εφαρμογή της στα κράτη – μέλη του Ο.Η.Ε., αποτελεί το κείμενο με την μεγαλύτερη επιρροή σε όλο τον κόσμο η δε «δεσμευτικότητά» της έγκειται στο ότι έχει ενταχθεί στα Συντάγματα πολλών κρατών. β) Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (Ρώμη, 1950)[4]. Αποτελεί το σημαντικότερο νομικό κείμενο, που έχει συναφθεί στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης[5].
γ) Η Διεθνής Σύμβαση για την Κατάργηση κάθε Μορφής Φυλετικών Διακρίσεων. Το σημαντικότατο αυτό κείμενο με σαφέστατη την καταδίκη του apartheid υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. το 1965.[6]
δ) Η Τελική Πράξη του Ελσίνκι (1975), που υιοθετήθηκε από τη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (Δ.Α.Σ.Ε.) – τον μετέπειτα (1995) Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ[7]) – στην οποία συμμετείχαν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς.
ε) Η Σύμβαση Δικαιωμάτων του Παιδιού ψηφίστηκε από τον Ο.Η.Ε. το 1989[8]. Στα 54 άρθρα της περιλαμβάνονται δικαιώματα για την επιβίωση, την ανάπτυξη, την προστασία των παιδιών από κάθε μορφή εκμετάλλευσης, τη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση κ.ά. Πλήθος ακόμη διεθνών συμβάσεων, όπως οι σχετικές με την ισότητα στην απασχόληση, την κατάργηση των διακρίσεων στην εκπαίδευση σε βάρος των παιδιών, των γυναικών, των εθνοτικών και λοιπών μειονοτήτων, των προσφύγων, των αλλοδαπών κτλ. συμπληρώνουν το διεθνές θεσμικό πλαίσιο προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
