Απώλεια του χρωμοσώματος Υ προκαλεί το κάπνισμα στους άνδρες

Το κάπνισμα προκαλεί απώλεια του χρωμοσώματος Υ στους άνδρες, γι’ αυτό εν μέρει κινδυνεύουν περισσότερο από τις γυναίκες να εκδηλώσουν διάφορες μορφές καρκίνου και να πεθάνουν εξαιτίας του, σύμφωνα με τριεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science.Ερευνητές από τη Σουηδία, τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, με επικεφαλής τους Γιαν Ντουμάνσκι και Λαρς Φόρσμπεργκ του Πανεπιστημίου της Ουψάλα, υποστηρίζουν ότι το κάπνισμα τρετραπλασιάζει τον κίνδυνο απώλειας του χρωμοσώματος Υ, το οποίο διαθέτουν μόνο οι άνδρες. Σε προηγούμενη μελέτη της ίδιας ομάδας είχε διαπιστωθεί ότι η απώλεια του συγκεκριμένου χρωμοσώματος συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκινικών όγκων στους άνδρες, διπλασιάζοντας τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Η νέαέρευνα δημιουργεί το τρίγωνο «κάπνισμα – απώλεια χρωμοσώματος Υ – καρκίνος».

Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα DNA από 6.000 άνδρες και διαπίστωσαν ότι το χρωμόσωμα Υ (που είναι σημαντικό για τον καθορισμό του φύλου και την παραγωγή σπέρματος) εξαφανίζεται πιο συχνά από τα κύτταρα αίματος των καπνιστών ανδρών από ό,τι των μη καπνιστών ή των πρώην καπνιστών.

Παραμένει ακόμη ασαφές με ποιό ακριβώς τρόπο συνδέεται η απώλεια του χρωμοσώματος Υ των αιμοκυττάρων λόγω καπνίσματος, με την εμφάνιση του καρκίνου. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι τα ανοσοποιητικά κύτταρα του αίματος, όταν χάνουν το χρωμόσωμα Υ, έχουν πλέον μειωμένη ικανότητα καταπολέμησης των καρκινικών κυττάρων.

Παραμένει επίσης αβέβαιο σε ποιο βαθμό η απώλεια του χρωμοσώματος Υ αποτελεί τη βασική αιτία για την εκδήλωση καρκίνου ή συνιστά απλώς έναν βιοδείκτη μιας γενικότερης ζημιάς που προκαλεί το κάπνισμα στο DNA του καπνιστή.

Πάντως σύμφωνα με τους επιστήμονες, όσο περισσότερο καπνίζει κανείς, τόσο πιθανότερο είναι να χάσει το χρωμόσωμα Υ. Όμως, αρκετοί που διέκοψαν το κάπνισμα, φαίνεται ότι «κέρδισαν» ξανά το χαμένο χρωμόσωμά τους, γεγονός που σημαίνει ότι ευτυχώς η απώλειά του είναι αναστρέψιμη.

Το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλές ασθένειες, και όχι μόνο για καρκίνο των πνευμόνων. Οι επιδημιολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνδρες καπνιστές κινδυνεύουν ενάμιση έως δύο φορές περισσότερο, σε σχέση με τις γυναίκες καπνίστριες, να εμφανίσουν διάφορες μορφές καρκίνου, πέρα από αυτούς της αναπνευστικής οδού.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή